Interview Joram Krol: Mag ik gewoon Joram zijn?

Foto door: Julia Wiegers

Joram Krol exposeert sinds 7 oktober 2023 met zijn collectie foto’s getiteld “Can I be me?” in het Groninger Museum. De collectie bestaat uit 116 intense, vlijmscherpe zwart-wit portretten, elk met een eigen onderwerp. Van een wereldberoemde ontwerper (misschien ken je de designs die hij maakte voor Pink Floyd) tot een strafrechtadvocaat, en van beeldschone vrouwen tot een (inmiddels aan aids overleden) verslaafde man. Joram deinst nergens voor terug. 

De expositie is wegens succes verlengd tot 1 april. Een mooie reden om met de fotograaf in gesprek te gaan. Hij deelt openhartig over zijn fotografie, wat hem gebracht heeft waar hij nu is, en wat hij nou eigenlijk bedoelt met de titel “Can I be me?”.  

Foto door: Joram Krol

“Of je nou Kraantje Pappie bent of de bakker om de hoek”

Joram houdt van extremen. Met zijn foto’s prikkelt hij, veroorzaakt hij soms wrijving, maar bovenal wil hij mooie beelden schieten. “Mensen denken altijd dat iedereen die ik fotografeer mijn vriend is, of dat ik het met ze eens ben.” Maar dat kan helemaal niet, zegt hij. Kijk maar naar de 116 totaal verschillende mensen in zijn expositie–het zit ‘m er juist in dat je achtergrond er op zo’n foto niet toe doet. “Wie je bent is niet zo interessant, of je nou Kraantje Pappie bent of de bakker om de hoek.” Als je er maar tof uitziet. 

En hoe ziet tof eruit? Dat kan Joram niet precies omschrijven. Maar het meest interessant zijn de mensen die zichzelf niet zo bijzonder vinden. Zij kunnen de controle loslaten. “Zij zijn een canvas dat zichzelf laten kleien. Zij zeggen: doe maar wat je wilt, maak er maar een beeld van. Dat is voor mij heel interessant.”

“Jij bent er, je bent er geweest en dat zullen ze weten ook”

Joram’s fotografie is niet bedoeld om grote maatschappelijke problematiek op te lossen. Maar het gaat hem wel aan zijn hart om aandacht te creëren voor de mens. Zo zijn zijn foto’s van daklozen in de stad van grote waarde. Onlangs overleed bijvoorbeeld Theo, de dakloze man met zijn stok. Voor hem geen grote uitvaart of herdenking, maar de foto die Joram van Theo

maakte werd wel duizenden keren gezien. En dat voelt goed, zegt Joram, niet voor zichzelf, maar voor Theo, en de Theo’s van de maatschappij. Opdat zij niet vergeten worden. 

“Dan denk ik, ik ben nou toch wel blij dat ik die foto’s heb van die mensen,” zegt Joram. “Hij had misschien problemen, maar daar heb ik helemaal niets mee te maken. Ik laat je niet door de maatschappij onder het tapijt vegen. Jij bent er, je bent er geweest en dat zullen ze weten ook.”

Foto door: Joram Krol

Kei. Hard. Werken.

De sleutel tot succes? Kei. Hard. Werken. Joram herinnert zich nog de dag dat hij door de ijskou, op een ‘baggerfiets’, met vier broeken over elkaar naar het Reitdiep fietste, om er een foto te maken van het fotogenieke haventje. Dat harde werken, zegt hij, dat heeft hij ook gedaan. “Kijk, als je het niet probeert…” begint hij, “Schiet voor de sterren en als je niet goed richt beland je alsnog op de maan.” Als je heel hard ergens voor werkt, komen er altijd goede dingen op je pad. Altijd. 

Can I be me?

Foto door: Joram Krol

Can I be me? is de vraag die Joram stelt met zijn expositie. Er wordt hem vaak toegedicht dat dit betekent dat hij iedereen zichzelf laat zijn, en dat is deels ook zo, beaamt hij. Maar dat is niet waar de titel van zijn expositie op doelt. “Dat je jezelf kan zijn is helemaal niet vanzelfsprekend,” geeft hij aan. “En als je bekend wordt al helemaal niet.” 

De titel heeft hij van de gelijknamige documentaire over Whitney Houston, de zangeres die ten onder ging aan haar roem. In de documentaire wordt haar gevraagd hoe ze later herinnerd wil worden. “Dat is voor een persoon toch helemaal niet interessant?” zegt Joram. “Ik zag gewoon die pijn in haar ogen van “can I be me?”, en toen dacht ik: dat voel ik man.”

Als fotograaf wil Joram aandacht voor zijn werk, maar aandacht voor hemzelf? Dat hoeft allemaal niet zo. “Om mezelf te zijn heb ik geleerd dat ik heel veel ruimte, veiligheid en ontspanning nodig heb.” Hoe meer hij met rust gelaten wordt, hoe meer foto’s hij kan maken, en hoe lekkerder hij werkt. En dus vraagt ook hij: can I be me? – mag ik gewoon Joram zijn? 

Foto door: Joram Krol

“Parijs. New York.”

En de toekomst? De fotograaf houdt zich in als ik de vraag stel – wil niet dat mensen denken dat hij vol van zichzelf is. Maar is het arrogant als je keihard werkt voor wat je wil? “Weet je wat, Parijs, New York. Niets minder, ik ga er gewoon voor en als ik er 10 jaar voor moet werken, YOLO. Ik ga gewoon knallen, ik wil dat gewoon.”

Ben je nieuwsgierig geworden naar Joram’s werk? Je kunt nog tot en met 1 april naar het Groninger Museum om de expositie “Can I be me” te bekijken.